تفاوت‌های کلیدی سیاست‌های مالی: توسعه‌یافته vs در حال توسعه
زهرا ایمان زادهگروه اقتصاد1403/12/30کد خبر 1403c57430
سیاست‌های پولی و مالی در کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه نقش کلیدی در شکل‌گیری شرایط اقتصادی و رفاه اجتماعی دارند. تفاوت‌های بارز در رویکردها و ابزارهای مورد استفاده در این دو دسته کشورها، ناشی از نیازها، شرایط اقتصادی و اهداف متفاوت آنهاست. کشورهای توسعه‌یافته معمولاً دارای نظام‌های مالی پایدارتر و بیشتر متنوعی هستند که به آنها اجازه می‌دهد از ابزارهای متعددی برای مدیریت اقتصاد خود استفاده کنند. در عوض، کشورهای در حال توسعه معمولاً با چالش‌های بیشتری نظیر محدودیت منابع، نوسانات شدید اقتصادی و وابستگی به صادرات مواد خام روبرو هستند.
در کشورهای توسعه‌یافته، اهداف سیاست‌های پولی بیشتر بر کنترل تورم، حفظ اشتغال و رشد اقتصادی متمرکز است. بانک‌های مرکزی مانند فدرال رزرو در ایالات متحده و بانک مرکزی اروپا اغلب از ابزارهایی مانند نرخ بهره و خرید دارایی برای تأثیرگذاری بر عرضه پول و در نتیجه رفتار اقتصادی استفاده می‌کنند. به‌عنوان مثال، کاهش نرخ بهره می‌تواند با کم کردن هزینه وام‌گیری، سرمایه‌گذاری و مصرف را تحریک کند. این دیدگاه معمولاً بنا بر اعتقاد به این است که بازارها می‌توانند به طور طبیعی به تعادل برسند و نقش دولت محدود به نظارت و تنظیم است.
از سوی دیگر، کشورهای در حال توسعه ممکن است با چالش‌های اقتصادی بیشتری مواجه شوند که نیاز به مداخله‌های گسترده‌تری از سوی دولتها و بانک‌های مرکزی دارد. در این کشورها، هدف اصلی معمولاً رشد سریع اقتصادی و کاهش فقر است. این نیاز ممکن است منجر به اتخاذ سیاست‌های مالی انبساطی برای افزایش سرمایه‌گذاری و ایجاد شغل شود. به‌علاوه، به دلیل محدودیت‌های موجود در دسترسی به بازارهای مالی بین‌المللی، این کشورها اغلب به کمک‌های مالی و تسهیلات از نهادهای بین‌المللی مانند بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول وابسته‌اند.
نظرات درباره میزان مداخلات دولتی در اقتصاد نیز متفاوت است. در کشورهای توسعه‌یافته، مداخلات دولت به‌طور کلی در موارد خاص و به عنوان یک ابزار تنظیمی صرفا استفاده می‌شود. اما در کشورهای در حال توسعه، ممکن است نیاز به مداخلات مکرر و گسترده‌تری باشد، نظیر تخصیص یارانه‌ها یا کنترل قیمت‌ها، برای جلوگیری از نوسانات شدید اقتصادی و اجتماعی. در این راستا، چالش‌های نظارتی و فساد اقتصادی نیز می‌توانند تأثیر عمده‌ای بر کارایی سیاست‌های مالی داشته باشند.
در زمینه سیاست‌های مالی، کشورهای توسعه‌یافته قادرند از منابع مالی متنوع‌تری بهره‌برداری کنند که این شامل مالیات‌ها، بدهی عمومی و دیگر منابع درآمدی است. این متنوع بودن به آنها اجازه می‌دهد تا با انعطاف بیشتر به تغییرات اقتصادی پاسخ دهند. در مقابل، کشورهای در حال توسعه غالباً با محدودیت‌های جدی در جمع‌آوری مالیات و تأمین منابع مالی مواجه هستند، که این امر می‌تواند به تأخیر در برنامه‌های توسعه‌ای و اجتماعی منجر شود.
در نهایت، بررسی سیاست‌های پولی و مالی در کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه نشان‌دهنده تفاوت‌های اساسی در رویکردها، ابزارها و اهداف است. در حالی که کشورهای توسعه‌یافته به دنبال ثبات و رشد پایدار هستند، کشورهای در حال توسعه تلاش می‌کنند تا از بحران‌های اقتصادی جلوگیری کنند و شرایط بهتری برای شهروندان خود فراهم آورند. با این حال، باید توجه داشت که اجرای موفق سیاست‌ها و برنامه‌ها در هر دو دسته کشور به ساختار نهادی و قابلیت‌های اجرایی آن کشورها وابسته است.
به‌طور خلاصه، نیاز به درک عمیق‌تری از تفاوت‌های موجود در سیاست‌های پولی و مالی کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه وجود دارد و این درک می‌تواند به ایجاد سیاست‌های بهتری کمک کند که نه‌تنها به رشد اقتصادی منجر شود بلکه منافع اجتماعی را نیز در نظر گیرد. در این راستا، همکاری‌های بین‌المللی و تبادل تجارب می‌تواند به کشورهای در حال توسعه کمک کند تا با چالش‌های گوناگون خود بهتر کنار آیند و مسیر رشد و توسعه را هموار سازند.