لزوم چهار شاهد در شهود زنا: عدالت الهی
این حدیث از امام باقر(ع) و همچنین سخن امیر المؤمنین(ع) در مورد شهادت نسبت به زنا، به وضوح نشان‌دهنده‌ی اهمیت قوانین اسلامی در حفظ نظم اجتماعی و اعتبار شواهد در حضور خداوند است. در این روایت، سه نفر شاهد بر زناکاری یک مرد هستند و امیرالمؤمنین(ع) به‌سرعت بر عدم وجود شاهد چهارم توجه می‌کند. این رویکرد، به ما می‌آموزد که در مسائل قضائی و دینی، بایستی همه جوانب و شرایط لازم رعایت شود و هیچ گونه کوتاهی در اجرای حدود الهی قابل قبول نیست.
امیر المؤمنین(ع) در این حدیث به مهم‌ترین نکته اشاره می‌کند که در حیطه حدود، هیچ گونه مهلتی وجود ندارد و عذاب الهی و حدود اسلامی به محض اثبات یک عمل مجرمانه باید اجرا شوند. این تأکید بر عدم وجود مهلت حتی برای مدت‌زمان کوتاه، نشان‌دهنده حساسیت و جدیت دین اسلام در به جریان انداختن عدالت و جلوگیری از هرگونه بی‌عدالتی است. از طرفی، این حدیث به ما می‌آموزد که شهادت در مسائل مهم و حساس، بایستی جدی گرفته شود و کسانی که به عنوان شاهد تعیین می‌شوند، باید از صحت اطلاعات خود اطمینان حاصل کنند.
نکته دیگری که در این حدیث به آن پرداخته شده، ضرورت وجود شاهد چهارم در شهادت است. در فقه اسلامی، به ویژه در مسأله زنا، وجود چهار شاهد معتبر برای اثبات جرم الزامی است. این شرط به منظور جلوگیری از غیبت و تهمت‌زنی در بین مسلمانان تعیین شده است. امیر المؤمنین(ع) به‌خوبی به این نکته توجه دارد و از این جهت به سه شاهد تأکید می‌کند که باید حد قذف بر آن‌ها اجرا شود.
این تصمیم نه تنها به جهت خود جرم زنا، بلکه به منظور جلوگیری از شایعه و تهمت در بین افراد جامعۀ اسلامی نیز بسیار کلیدی است. به عبارت دیگر، وقتی که شاهدان نمی‌توانند به تنهایی صدای حقی در برابر جرم باشند، باید قوانین و دستورات الهی به‌طور محکم و بدون هیچ کم و کاستی اجرا شود.
از منظر اخلاقی، این حدیث بیانگر این موضوع است که گناه و جرم در جامعه نه تنها به فرد آسیب می‌زند بلکه می‌تواند زندگی اجتماعی و ارتباطات بین افراد را نیز مختل کند. اجرای حد در این موارد، نه تنها به‌عنوان مجازاتی برای مجرم، بلکه به‌عنوان یک اقدام پیشگیرانه برای حفظ عفت و پاکدامنی جامعه نیز تلقی می‌شود.
اگر بخواهیم به جنبه فرهنگی و اجتماعی این حدیث توجه کنیم، می‌توانیم نتیجه بگیریم که تساهل در اجرای احکام و حدود دینی منجر به تضعیف سنت‌های اخلاقی و اجتماعی خواهد شد. به همین دلیل، قرآن و سنت‌های نبوی و اهل بیت(ع) همواره به رعایت قانون و عدل در جامعه تأکید داشته و دارند.
در نهایت، این حدیث از امام باقر(ع) و امیر المؤمنین(ع) جزئیات و مهم‌ترین نکات را درباره عدالت اجتماعی و اهمیت شهادت در قضاوت‌های شرعی روشن می‌کند و ما را به سمت توجه بیشتر به قوانین اسلامی و اجرای دقیق آن‌ها سوق می‌دهد.