آلزایمر؛ چالش بزرگ سالمندی و نیاز به توجه بیشتر

بیماری آلزایمر یکی از شایع‌ترین اختلالات عصبی است که با زوال تدریجی عملکرد شناختی و حافظه مشخص می‌شود. این بیماری ابتدا توسط دکتر آلویس آلزایمر، روان‌پزشک و عصب‌شناس آلمانی، در سال ۱۹۰۶ شناسایی و توصیف شد.

آلزایمر درباره بیمار زنی ۵۱ ساله به نام آگوسته دیتر که دچار افت شدید حافظه، توهم و مشکلات زبانی شده بود، تحقیق کرد. پس از مرگ او، آلزایمر مغز بیمار را بررسی کرد و توده‌های پروتئینی غیرطبیعی و انباشتگی‌های نوروفیبریلی را در مغز مشاهده نمود که بعدها به عنوان ویژگی‌های اصلی بیماری آلزایمر شناخته شد. بیماری آلزایمر به تدریج خود را به عنوان یکی از مهم‌ترین علت‌های زوال عقل در افراد مسن نشان داد و تحقیقات بسیار گسترده‌ای برای فهم بهتر این بیماری آغاز شد.

با پیشرفت در علم و فناوری، نظریه‌های جدیدتری درباره علت و مکانیسم بروز آلزایمر مطرح شدند. اکنون معمولاً تصور بر این است که تجمع پروتئین‌های آمیلوئید بتا و تاو در مغز نقش اساسی در تخریب نورون‌ها و اختلال عملکرد سیناپسی دارند. این تجمعات منجر به تشکیل پلاک‌های خارج سلولی و کلافه‌های داخل سلولی می‌شوند که به تخریب سلول‌های عصبی و در نهایت زوال عقل می‌انجامند.

به مرور زمان، مشخص شد که عوامل ژنتیکی علاوه بر عوامل محیطی و سبک زندگی نیز در ریسک ابتلا به آلزایمر موثر هستند.

ژن‌های مختلفی شناسایی شده‌اند که با افزایش خطر ابتلا به این بیماری مرتبط هستند، از جمله ژن APOE-e4 که به نحو قابل‌توجهی خطر ابتلا به آلزایمر را افزایش می‌دهد. البته داشتن این ژن به معنای اطمینان از ابتلا به بیماری نیست، ولی نشان‌دهنده افزایش احتمال وقوع آن است. در طول دهه‌های اخیر، تمرکز بر روی توسعه درمان‌های موثر برای کاهش سرعت پیشرفت بیماری به شدت افزایش یافته است.

اگرچه تاکنون هیچ درمان قطعی برای آلزایمر یافت نشده است، اما داروهایی وجود دارند که می‌توانند به بهبود نسبی علائم کمک کنند و کیفیت زندگی بیماران را افزایش دهند.

همچنین، پژوهشگران به دنبال راهکارهایی برای پیشگیری از بروز این بیماری و کاهش ریسک فاکتورهای مرتبط با آن هستند.

تغییرات در سبک زندگی مانند رژیم غذایی سالم، فعالیت فیزیکی منظم، مشارکت در فعالیت‌های ذهنی و اجتماعی و کنترل بیماری‌های مزمن می‌توانند به کاهش خطر ابتلا به آلزایمر کمک کنند. بیماری آلزایمر یکی از چالش‌های مهم بهداشتی در جوامع مدرن محسوب می‌شود، چرا که با افزایش سن جمعیت جهانی، تعداد افراد مبتلا نیز به طور قابل توجهی در حال افزایش است. این افزایش فشار زیادی بر سیستم‌های بهداشتی و مراقبتی وارد می‌کند و نیازمند توجه ویژه و برنامه‌ریزی دقیق برای ارائه خدمات مورد نیاز به این بیماران و خانواده‌های آنان است. تلاش‌های بیشتری برای آگاهی‌بخشی عمومی در خصوص این بیماری و حذف تبعیض و انگ‌زنی نسبت به افراد مبتلا نیز لازم است تا جامعه‌ای مهربان‌تر و حامی‌تر برای آنها فراهم شود.